[…] Ὁ Μέγας Δημήτριος, ἀκόμη ἀπὸ αὐτῆς τῆς νεαρᾶς ἡλικίας, ἔγινεν εἰς ὅλους διαβόητος εἰς τὴν εὐσέβειαν· ἐσπάρθη ὁ λόγος τῆς εὐσεβείας, ἀπὸ τὸν Μέγαν Γεωργόν, εἰς τὴν Μακαρίαν ψυχὴν τοῦ παμμάκαρος Δημητρίου, ὅμως κανένα ἐμπόδιον δὲν ηὗρε νὰ ἐμποδίσῃ τὴν βλάστησιν, οὔτε ἀκάνθας πλεονεξίας, καὶ φιλαργυρίαν ηὗρε, νὰ πνίξουν τὸν σπόρον, οὔτε πέτραν τῆς ὑπερηφανείας καὶ δαιμονικῆς σκληρότητος, οὔτε στράταν τῆς μισαρᾶς καὶ φιληδόνου τῶν σαρκικῶν ὀρέξεων· διὰ τοῦτο πίπτων ὁ Θεϊκὸς σπόρος τῆς εὐσεβείας, εὑρῆκε γῆν καθαρὰν ἀπὸ κάθε πλεονεξίαν καὶ φιλαργυρίαν, ἀπὸ κάθε λίθον ὑπερηφανείας, ἀπὸ κάθε ὁδὸν φιληδονίας, πεφραγμένην μὲ τὸν φραγμὸν τῆς καθαρᾶς παρθενίας. Διὰ τοῦτο καὶ ἐβλάστησε καὶ Θεϊκὸν καρπὸν ἐποίησε (καὶ πρὶν τῆς Μακαρίας ἀθλήσεως) ὄχι μόνον εἰς τριάκοντα, ἀλλ’ εἰς ἑξήκοντα καὶ εἰς ἑκατόν· ὁποῦ εἰς ὅλους ἔγινε διαβόητος.
Τέτοιαν φύσιν ἔχει ὁ Θεϊκὸς σπόρος ὅταν εὕρῃ γῆν ἀγαθήν. Πρῶτον ἐξαπλώνει εἰς τὸ βάθος τὰς ῥίζας τῆς πίστεως, ἔπειτα αὐξάνει εἰς ὕψος μέγα τοὺς κλώνους τῆς ἐλπίδος· ὁμοίως καὶ ἡ κορυφὴ τῆς Θεομιμήτου ταπεινώσεως ἀναβαίνει ἕως εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανόν, καὶ ἀφ’ οὗ ἔλθῃ εἰς τοιαύτην κατάστασιν, τότε ἀνθίζει καὶ τὸ ἄνθος τῆς Θεομιμήτου ἀγάπης, καὶ πέμπει εἰς ὅλους τὴν εὐωδίαν τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς ἐλεημοσύνης, καθὼς φανερὰ καὶ ἀπὸ ὅλους μαρτυρούμενα, καὶ εἰς τὸν Ἅγιον Δημήτριον ἐνηργήθησαν, καὶ δὲν θέλουν παύσει διὰ παντὸς ἐνεργούμενα.
Ἐτιμήθη μὲ πρόσκαιρον τιμὴν ἀπὸ τοὺς δυσεβεῖς βασιλεῖς ὁ Μέγας Δημήτριος. Ἔλαβε τὴν ἐξουσίαν, καὶ αὐθεντίαν ὅλης τῆς Θετταλίας. Ἆρά γε ἠδυνήθησαν νὰ σαλεύσουν οἱ τρεῖς γίγαντες καὶ ἄσπονδοι ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἡ φιλαργυρία, λέγω, ἡ κενοδοξία, καὶ ἡ φιληδονία, ὁποῦ ἀδύνατον εἶναι νὰ φύγῃ τινὰς τὰ μιαρά τους δίκτυα, (καὶ μάλιστα οἱ ἔχοντες ἐξουσίαν καὶ ἡγεμονίαν εἰς τὸν λαόν), καὶ τὸν Δημήτριον; Οὐδαμῶς· ἡ φροντίδα καὶ μέριμνα τοῦ Δημητρίου δὲν ἦτον ἄλλη, μόνον πῶς νὰ βλαστήσῃ τὸν σπόρον τῆς εὐσεβείας, πῶς νὰ τὸν αὐξήσῃ, πῶς νὰ φέρῃ εἰς τὸν Κύριον καρπὸν λογικὸν καὶ ὥριμον· πῶς νὰ φυλάξῃ τὸ κατ’ εἰκόνα ἀμόλυντον, πῶς νὰ τὸ τελειώσῃ εἰς τὸ καθ’ ὁμοίωσιν, πῶς νὰ κατορθώσῃ τὴν ἀγγελομίμητον παρθενίαν, καθὼς καὶ εἰς τέλος τὴν ἐκατόρθωσεν· καθὼς πολλοὶ τὸ ὁμολογοῦσι· καὶ μάλιστα τὴν μαρτυρίαν ἔχομεν ἀπὸ τὴν μεγίστην χάριν ὁποῦ ἀπὸ τὸν Θεὸν ἔλαβε, νὰ ἀναβλύζῃ εὐῶδες μύρον ποταμηδόν, ἐκεῖνο τὸ παρθενικὸν καὶ Ἅγιον Λείψανον.
Διότι αὐτὸ τὸ χάρισμα, τὸ περισσότερον ἀπὸ τὸν Θεὸν χαρίζεται εἰς ἐκείνους ὁποῦ μὲ τελειότητα εἰς ὅλην τους τὴν ζωὴν ἐτήρησαν ἀμόλυντον καὶ τὸ σῶμά των καὶ τὴν ψυχήν. Πολλοὶ τὸ χάρισμα ἔλαβον, καὶ μυροβλύται ἐγένοντο· ὅμως ὁ Μέγας Δημήτριος ἀπὸ ὅλους ἀσυγκρίτως πλουσιωτέραν τὴν χάριν ἔλαβε, προξενῶντας την ἡ εὐωδία τῆς καθαρᾶς παρθενίας, ὁποῦ εἰς ὅλην του τὴν ζωὴν ἐπιμελῶς ἐφύλαξε, καὶ τὰς αἰσθήσεις ὅλας ψυχῆς τε καὶ σώματος ἀμολύντως ἐτήρησε: Λοιπὸν ἡ παρθενία, καὶ καθαρότης τοῦ Δημητρίου, Θεομαρτύρητος ἔγινεν ἀπὸ τὴν ἀνάβλυσιν τοῦ μύρου, καὶ ἀπὸ τὴν θείαν ἐκείνην πνευματικὴν εὐωδίαν, ὁποῦ ἀπὸ τὸ ἅγιον σῶμά του πλουσίως ἐπέμπετο. […]
Καθὼς ὁ Κύριος τὴν ἀκήρατον πλευρὰν ἀπὸ τὸν στρατιώτην ἐλογχεύθη, ὁμοίως καὶ ὁ Μέγας Ἀθλητὴς Δημήτριος, ἀπὸ τὸν στρατιώτην τὴν πρώτην πληγὴν εἰς τὴν πλευρὰν ἔλαβε· καὶ οὕτως ἐφανερώθη μαρτυρούσης τῆς Θείας Προνοίας, ἡ διάπυρος εἰς τὸν Κύριον τοῦ Δημητρίου ἀγάπη, ἀξιωθεὶς κατὰ τὸν πόθον του νὰ μιμηθῇ εἰς τὸ πάθος τὸν Δεσπότην τῶν ἁπάντων.
Δοχεῖον πασῶν τῶν ἀρετῶν ἦτον ὁ Μέγας Δημήτριος. Ὅμως ὁ λόγος διὰ τῶν δύο προκρίτων, καὶ τῶν ἄλλων μειζοτέρων, τὴν παρθενίαν λέγω, καὶ τὴν ἀγάπην, ὁποῦ μὲ τὴν ἀνάβλυσιν τοῦ μύρου ἡ Θεία Πρόνοια κηρύττει εἰς ὅλους τὴν καθαρὰν τοῦ Ἁγίου παρθενίαν· τὴν μεγίστην ἀγάπην πάλιν εἰς τὸν Θεόν, καὶ τὸν πλησίον, φανερῶς μαρτυρεῖ ἡ Θεία Πρόνοια, μὲ τὴν ὁμοίαν πληγὴν ὁποῦ καὶ ὁ Δεσπότης διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ δούλου ἔλαβεν, ὁμοίως καὶ ὁ Δημήτριος, διὰ τὴν μεγίστην ἀγάπην ὁποῦ εἰς τὸν Δεσπότην ἀπέκτησε, τὴν ὁμοίαν ἔλαβε, καὶ παρὰ πάντων μακαρίζεται.
Ἀλλ’ ὦ μιμητὰ τοῦ Δεσποτικοῦ Πάθους Μυροβλήτα Δημήτριε, καὶ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν προστάτα· καὶ πρεσβευτὰ διαπρύσιε τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, ὡς παρρησίαν μεγίστην ὁποῦ ἔχεις εἰς τὸν εὐδιάλλακτον, καὶ ἀμνησίκακον Δεσπότην, μὴ ἐλλείπῃς πρεσβεύων τὴν αὐτοῦ ἀγαθότητα, διὰ τὴν εἰρήνην τῆς οἰκουμένης, καὶ νὰ δωρήσῃ εἰς τὰς ψυχὰς τῶν Ὀρθοδόξων τὸ μέγα του ἔλεος. Καὶ μάλιστα εἰς τοὺς τιμῶντας καὶ ἑορτάζοντας τὴν σεβασμίαν καὶ ἱεράν σου πανήγυριν· καὶ τοὺς ἐπικαλουμένους σε εἰς βοήθειαν τῶν ψυχικῶν, καὶ σωματικῶν κινδύνων, ταχέως πρόφθασον· καὶ τὸν πολέμιον καὶ βάσκανον ἐχθρὸν ὀξέως ἀφάνισον!...
Ἀπόσπασπα ἀπὸ τὸ «Ἐγκώμιον», Διονυσίου Ἱερομονάχου τοῦ ἐκ Σιατίστης, Πνευματικοῦ Πατρὸς ἀσκήσαντος ἐν τῇ Βατοπαιδινῇ Σκήτῃ Ἁγίου Δημητρίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, στὸ βιβλίον «Ἴχνος Χριστοῦ», ἔκδ. β΄, ἐκδόσεις Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1993, σελ. 240-242. Ὁ Ἱερομόναχος Διονύσιος ἔζησε τὸν ΙΗ΄ αἰ, σύγχρονος τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, καὶ ἐτελειώθη μαρτυρικῶς ἀρχὰς τοῦ ΙΘ΄ αἰ. σὲ Μονὴ πλησίον τῆς Σιατίστης.